صفحه اصلی / مطالب و مقالات / درمان بیماریها با طب سنتی / نسخه های طب سنتی برای درمان یبوست

نسخه های طب سنتی برای درمان یبوست

هر فرد در طول هفته باید سه بار اجابت مزاج داشته باشد. در صورتی که اجابت مزاج کمتر از دفعات ذکر شده باشد می‌ توان گفت که فرد به یبوست دچار شده است. در صورت کاهش فعالیت، مصرف کم آب، عدم استفاده از فیبر در رژیم غذایی روده‌ها به شدت کم تحرک می‌ گردند، در نتیجه نمی‌توانند مواد غذایی را به آسانی به سمت جلو برانند و عمل دفع را انجام دهند. خشکی مزاج یا یبوست به معنی کاهش حرکات روده است. علاوه بر این زمانی که مدفوع در روده بزرگ خشک می‌ شود از نظر پزشکی و طب سنتی فرد به یبوست مبتلا شده است. یبوست باعث می‌شود تا فرد در زمان دفع مدفوع فشار و درد زیادی را احساس کند. یبوست باید هر چه سریع‌ تر درمان شود در غیر این صورت فرد با مشکلات زیادی روبرو می‌ شود. روش‌های زیادی برای درمان یبوست وجود دارد که یکی از روش‌ها، درمان یبوست با طب سنتی می‌ باشد. از منظر طب سنتی ایرانی رعایت برخی نکات ساده و مصرف بعضی مواد غذایی می‌تواند به درمان یبوست کمک کند. درمان یبوست چه در بزرگسالان و چه در نوزادان از موضوعاتی است که طب سنتی همگام با پزشکی نوین به آن پرداخته و شواهد از نتایج مثبت و رضایت‌ بخش درمان‌های خانگی طب سنتی برای این بیماران حکایت دارد.

آنچه در این مطلب میخوانید

علل ایجاد یبوست

یبوست بیشتر زمانی اتفاق می‌افتد که مدفوع به آرامی در دستگاه گوارش حرکت می‌ کند. مصرف کم آب، تغییر در رژیم غذایی، کاهش فعالیت جسمی و برخی داروها ممکن است باعث این اتفاق شوند. حرکت آرام مدفوع در طول روده باعث می‌شود تا آب زیادی از مدفوع جذب شود و در نتیجه مدفوع سفت و خشک شود. شایعترین دلایل یبوست عبارتند از:

بیماری‌های گوارشی مانند:

گاهی مشکلات سیستم عصبی باعث اختلال حرکات روده و بروز یبوست می شوند. این مشکلات شامل موارد زیر هستند:

انواع یبوست

طب سنتی و درمان یبوست

علائم یبوست

عوارض یبوست چیست؟

غذاهای مفید در درمان یبوست شدید در طب سنتی

بهتر است به طور کلی درمان یبوست تحت نظر پزشک متخصص طب سنتی باشد. برخی از داروهای گیاهی و رژیم‌های درمانی که ممکن است برای درمان یبوست شدید در طب سنتی توسط پزشک متخصص توصیه شوند، در لیست زیر آورده شده است. توجه داشته باشید که اگر از داروهای گیاهی یا شیمیایی دیگری استفاده می‌کنید یا اگر بیماری زمینه‌ ای دیگری دارید، حتماً باید با مشورت پزشک از داروها و نسخ گیاهی استفاده کنید.
گلقند 1 قاشق مرباخوری قبل از هر وعده غذایی میل شود.
زیره و شکر سرخ: دو قسمت زیره سبز کوبیده و یک قسمت شکر سرخ مخلوط کنید. و بعد از هر وعده غذا یک قاشق مرباخوری میل کنید. این ترکیب ملین خوبی است.
یک قاشق غذاخوری از پودر تخم کتان (بزرک) را در یک فنجان آب گرم بریزید و هم بزنید و میل کنید. علاوه بر اثر ملینی به سبب امگا 3 فراوانی که در تخم کتان است دارای فواید زیادی است. البته نکته‌ای وجود دارد که تداوم در خوردن تخم کتان به صورت خام اثر آنتی ویتامینی ضد پیریدوکسین و ویتامین B6 دارد که استفاده زیاد از آن می‌ تواند ویتامین B6 را تخریب کند.
تخم کتان : برای درمان یبوست شدید در طب سنتی مصرف تخم کتان به صورت پودر آن توصیه می‌شود.
شیر انبه: در کودکان تجربه شده که مخلوطی از یک سوم انبه و دو سوم شیر ملین خونی است. شیر و انبه را در مخلوط کن بریزید تا به صورت یک مایع غلیظ درآید. مصرف یک لیوان از آن موجب احساس دفع در کودک و کمک به درمان یبوست می‌شود.

درمان یبوست با نسخه های طب سنتی

طب سنتی برای درمان سریع یبوست و نفخ از داروهای گیاهی استفاده می‌ کند. داروهای گیاهی برای درمان یبوست می‌ تواند به شکل‌های مختلفی مانند دمنوش یا عرق گیاه استفاده شود. عرق‌ گیری از گیاه شیوه‌ ای است که در طب سنتی برای استفاده از خواص درمانی گیاهان دارویی استفاده می‌ شود. در استفاده از عرق گیاهی برای درمان یبوست چند نکته را باید در نظر داشته باشید. میزان مجاز نوشیدن عرقیات گیاهی روزانه یک الی دو فنجان است و نباید در نوشیدن آن‌ها زیاد‌روی نمود. استفاده از تمام عرقیات گیاهان برای خانم‌ های باردار مجاز نیست، قبل از استفاده حتما باید با پزشک مشورت کنید.

گیاه گزنه برای درمان اختلالات گوارشی توسط متخصصان طب سنتی پیشنهاد می‌شود. خواص درمانی این گیاه سبب می‌شود حرکات روده منظم‌ تر و بیشتر شود و مواد غذایی زائد به‌ راحتی از روده دفع شود. به‌ همین جهت نوشیدن یک فنجان عرق گزنه در شب‌ها یبوست را رفع می‌کند.

عرق رازیانه خاصیت ضدالتهابی و رفع مشکلات گوارشی مانند یبوست، نفخ معده و دل‌پیچه دارد. افرادی که برای پاکسازی روده دچار مشکل می‌ شوند با نوشیدن عرق رازیانه می‌ توانند مشکل را رفع کنند.

اسفرزه یک گیاه سفت است که که از یک ماده‌ی جاذب آب به نام موسیلاژ تشکیل شده است. این ماده باعث می‌شود این گیاه بعد از خیس شدن حالت لعابی به خود بگیرد. استفاده از دمنوش اسفرزه باعث نرم شدن مواد غذایی داخل روده می‌شود و یبوست را درمان می‌کند.

سنا یکی از گیاهانی است که به عنوان ملین و درمان مؤثر یبوست شناخته می‌شود. این گیاه حاوی گلیکوزوئید است که می‌تواند مدفوع را نرم و دفع آن را راحت کند. ریشه و برگ این گیاه برای تهیه‌ی دمنوش استفاده می‌شود. استفاده‌ی بیش از اندازه از سنا باعث اسهال می‌شود پس حواستان به میزان استفاده از آن باشد.

استرس یکی از عوامل ایجاد کننده یبوست است، بنابراین استفاده از دمنوش‌های آرامش‌ بخش استرس را کم می‌ کند و مشکلات گوارشی را برطرف می‌ کند. همچنین استفاده از دمنوش‌ها سبب جذب آب اضافی در بدن می‌شود و باعث نرم شدن مدفوع می‌شود.

از مهمترین خواص زنجبیل، خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و می‌تواند فرایند هضم غذا را آسان‌ تر کند و حتی به آن سرعت دهد. به‌همین دلیل نوشیدن دمنوش زنجبیل برای افرادی که مشکلات هضم غذا دارند و با یبوست مواجه می‌ شوند بسیار مفید است.

بابونه گیاه آرامش‌ بخش است و می‌ تواند با تسکین دردهای عصبی و کاهش استرس میزان حرکات روده را تنظیم کند. برای درمان یبوست عصبی تهیه‌ ی دمنوش بابونه یک روش بسیار مؤثر و کاربردی است. البته به خاطر داشته باشید استفاده از دمنوش بابونه برای خانم‌های باردار ممنوع است. پس در صورتی‌ که به یبوست بارداری دچار هستید از روش‌های دیگر استفاده کنید.

گیاه نعناع دارای ماده‌ای به نام منتول است که می‌تواند فرایند هضم غذا را تسهیل کند و مشکلات گوارشی مانند نفخ، سوءهاضمه و یبوست را رفع کند. اگر مشکلات شدید گوارشی دارید و به دنبال یک گیاه دارویی برای درمان هستید استفاده از دمنوش نعناع بعد از وعده‌های غذا وضعیت گوارش شما را بهبود می‌بخشد.
شیوه‌های دیگر استفاده از نعناع هم مفید است. می‌توانید روزانه یک فنجان عرق نعنا بخورید یا آن را داخل چای بریزید.
در تهیه‌ ی دمنوش‌ها نکات زیر را رعایت کنید.
برای تهیه‌ ی دمنوش از آب جوشیده که کمی سرد شده استفاده کنید. گیاه را داخل آب جوشیده بریزید و با حرارت غیر مستقیم روی توری یا کتری در حال جوش آن را دم کنید.
برای تهیه‌ ی دمنوش از قوری چینی یا بلور استفاده کنید و از قوری استیل استفاده نکنید.
گیاهان دارویی را باهم ترکیب نکنید؛ چون ممکن است استفاده‌ی همزمان آن‌ها باعث تداخل در اثر آن‌ها و ایجاد مشکلات گوارشی شود.
روغن‌ های گیاهی برای درمان یبوست به صورت خوراکی یا استعمالی استفاده می‌شوند.

روغن گیاه زیتون را می‌ توان در پخت و پز استفاده کرد یا روزانه یک قاشق غذاخوری از آن را به تنهایی برای نرم شدن روده‌ها استفاده کرد.

ماساژ شکم با روغن بنفشه حرکات روده را بیشتر می‌کند و موجب حرکت روان‌تر مواد غذایی در روده و دفع آسان‌تر آن‌ها می‌شود.

استفاده از روغن کرچک برای درمان یبوست شدید در طب سنتی یک گزینه‌ی مؤثر و قابل پیشنهاد است. ماساژ دورانی شکم با روغن کرچک یا استفاده‌ی خوراکی از آن باعث خروج مواد غذایی از روده و رفع یبوست می‌شود.

انواع داروها برای درمان یبوست

داروهای بدون نسخه (OTC) در درمان یبوست شامل موارد زیر است:

مکمل فیبری با جذب آب، مدفوع را حجیم کرده و دفع آن را آسان‌ تر می‌ کنند. مصرف این مکمل‌ ها در برخی افراد باعث نفخ و درد در شکم می‌ شود. مکمل‌های فیبر رایج در درمان یبوست عبارت‌ اند از:

باید گفت که مکمل‌های اسمزی با کمک به جذب آب در روده بزرگ باعث نرم‌ ترشدن مدفوع می‌شوند. مصرف این مکمل‌ها ممکن است باعث اسهال و حالت تهوع شود. اگر سن‌تان بالا است یا نارسایی قلبی و کلیوی دارید، این داروها را با تجویز پزشک مصرف کنید. مکمل‌ های اسمزی شامل موارد زیر هستند:

اگر یبوست شدید دارید و سایر داروها به درمان شما کمک نکرده‌اند، می‌توانید ملین‌های محرک را امتحان کنید. این داروها روده را منقبض کرده و به حرکت بهتر مدفوع کمک می‌کنند. از رایج‌ ترین ملین‌های محرک می‌ توان به بیزاکودیل (Correctol, Ducodyl, Dulcolax) و سنوسایدها (Senexon, Senokot) اشاره کرد.

داروهای با نسخه در درمان یبوست

اگر داروهای بدون نسخه در درمان یبوست شما مؤثر نبودند، انواع داروهای تجویزی وجود دارند که یبوست را درمان می‌کنند. از بهترین دارو برای یبوست که تهیه آنها تنها با نسخه پزشک امکان‌پذیر است می‌توان موارد زیر را نام برد:

درمان یبوست در نوزادان

گام اول: اصلاح رژیم خوراکی کودکان
پرهیز از شوری خواری (نمک زیاد، چوب شور، چیپس و پفک)
پرهیز از تند خواری (فلفل و ادویه و سس تند)
حذف ادویه جات تند و خشک کننده غذای کودک
پرهیز از تهیه غذاهای خشک و غلیظ برای کودک
گام دوم: مصرف خوردنی‌های ساده و مناسب برای رفع یبوست کودکان
مایعات: (آب برگه زردآلو یا آلو بخارا خیسانده، شیرگرم، شربت خاکشیر، شربت انجیر ، شربت آلو، اسموتی آلو)
میوه‌ها: (انجیر، آلو، زردآلو، هلو، گلابی، انبه، آناناس)
تنقلات: (انجیر، مویز، توت و لواشک و برگه میوه)
پوره میوه و سبزیجات: (زردآلو، آلو، هلو، کدو حلوایی، هویج)
مارمالاد میوه و مربا: (گل محمدی، گلابی، انجیر، آلو، زردآلو)
لواشک و برگ میوه: (آلو، زردآلو، انجیر، هلو)
سالاد سبزیجات: حاوی (هویج، کرفس، کاهو، جعفری، گشنیز، جوانه ها، پودر گل محمدی و روغن زیتون)
حریره بادام و فرنی
سوپ حاوی سبزیجات (هویج، گشنیز، جعفری، کدو حلوایی، آلو بخارا و روغن زیتون)
خورش آلو اسفناج، مرغ و آلو، قیمه آلو یا آش آلو
اضافه کردن روغن بادام شیرین خوراکی و زیتون به غذا و سوپ کودکان مبتلا به یبوست
گام سوم: تدابیر موضعی
ماساژ ملایم شکم با روغن بادام شیرین یا روغن زیتون:
ماساژ دورانی در جهت عقربه‌های ساعت یا از بالای شکم به سمت پایین باشد.
فشار به شکم در حین ماساژ ملایم و آرام باشد.
ماساژ شکم یک ساعت بعد از شیردهی یا غذاخوردن باشد.
می‌توان در حمام یا وان آب گرم هم انجام داد.
انجام حرکات موضعی:
خم کردن آرام زانوهای کودک و جمع کردن آن‌ها به سمت شکم در حالت خوابیده
دوچرخه زدن (رکاب زدن) ملایم و متناوب در حالت خوابیده
تنقیه با آب گرم:
نشاندن کودک در وان یا تشت آب گرم (نه داغ) به مدت 10 تا 20 دقیقه
چرب کردن مقعد و اطراف آن با روغن زیتون یا بادام شیرین:
چرب کردن مقعد و تحریک و ماساژ ملایم آن با نوک انگشت آغشته به روغن

درمان یبوست در زنان باردار

نوشیدن مایعات کافی
پرهیز از مصرف موادی مثل سرخ کردنی ها، غذاهای شور یا تند، ته دیگ، چای پررنگ، برنج سفید، موز و…
سبزیجات و میوه های خام مخصوصاً گلابی، سیب شیرین، انجیر، انار شیرین، پرتقال، کیوی، آلو (به شرطی که دچار مشکلات گوارشی نشوید و بعد از غذا و فاصله از وعده غذایی بخورید)
مصرف میوه های خشک مانند مویز، انجیر، برگه زردآلو، آلوی خشک (به ویژه برای کسانی که معده شان تحمل میوه تازه را ندارد)
میوه های پخته با شکر کم (کمپوت خانگی)
مصرف ترکیباتی مانند شیر و شکر، سوپ مرغ فربه، خورش کدو و انار دانه
استفاده از آلو یا سبزیجات پخته در غذاها
استفاده از روغن زیتون یا سبوس در غذاها (مخصوصاً به شکل سوپ)
سوپ های رقیق و نسبتاً چرب یا آش های رقیقی که با برگ چغندر یا اسفناج تهیه شده باشد.
حریره بادامی که با نشاسته تهیه شود، نه با آرد برنج
آب ماهیچه
نان و برنج سبوس دار به جای نان و برنج کاملاً سفید
چند عدد زیتون (کم نمک) وسط غذا
ماست پروبیوتیک به عنوان میان وعده (به شرطی که با آن دچار سوءهاضمه نشوید. ضمنا ماست را با غذا، مخصوصا غذای گوشتی نخورید).
کاهو به عنوان میان وعده (سالاد با کمی هویج رنده شده ریز، روغن زیتون و کمی آب نارنج یا همراه با سکنجبین)

راه‌ هایی برای پیشگیری از یبوست

غذاهای توصیه‌ شده طب سنتی برای درمان یبوست

اسفیدباج
شوربای تهیه شده از گوشت مرغ چاق یا پرندگانی مثل کبوتر و گنجشک.
آبگوشت خروس که گوشت آن خوب پخته و با روغن بادام تهیه شده باشد.
اگر یبوست ناشی از ضعف روده است از نخودآب که با گوشت مرغ چاق، کمی دارچین، تخم کرفس و روغن بادام یا زیتون تهیه شده باشد استفاده کنید.
آشی که در طبخ آن از ماش، نخود و مغز بادام استفاده شده باشد.
سوپی که از هویج، سبوس گندم، جو و مقداری سبزیجات پخته شده باشد، در تلیین طبع و درمان یبوست مؤثر است.
آش گل سرخ: آشی از برنج، تره و جعفری تهیه کنید. یک ربع ساعت قبل از اتمام پخت، 40 گرم گل سرخ را خوب سائیده داخل غذا بریزید و پس از گذشت یک ربع میل کنید.
بهتر است از خورشت‌های ملین و سبزی‌دار مثل خورشت آلو و خورش کرفس بیشتر در رژیم غذایی خود استفاده کنید. مصرف منابع غذایی فیبردار از جمله سبزیجات، حبوبات، سبوس گندم و جو و… در درمان یبوست در طب سنتی توصیه شده‌اند.
مصرف نان سبوس‌دار نیز در تلیین طبع مؤثر است.
3-2 قاشق غذاخوری خاکشیر در آب جوش با کمی نبات حل کنید و میل کنید.
شربت آلو مسهلی است برای کسانی که مزاج گرم دارند، به خصوص مصرف آن در فصل تابستان مفید و‌ مناسب است.
کسانی که یبوست آنها به دلیل حرارت معده و روده است می‌توانند شکر سفید 25 گرم، ترنجبین 35 گرم، آب هندوانه 70 گرم مخلوط کرده و میل کنند.
10 عدد انجیر را در شیر گرم خیسانده و گرم میل کنید. به تعداد 10 عدد انجیر را شب در کمی گلاب خیسانده صبح ناشتا میل فرمایید.
10 عدد انجیر و 10 عدد آلوبخارا را در آب و عسل خیس کرده و قبل از غذا بخورید. سپس کمی از آب و عسل روی آن بنوشید.
عسل انجیر، ترکیبی مناسب برای درمان یبوست است.
50 گرم مغز گردو را با 50 گرم انجیر خشک مخلوط کرده و له کرده و در چندین وعده میل کنید.
10 عدد آلوی خشک شیرین را تمیز شسته با کارد شکاف دهید. مقداری گلاب را به طور مساوی با آب مخلوط نمایید. سپس آلوهای بریده را یک شبانه روز در آن بخیسانید تا گلاب و آب را جذب نموده و درشت شود. آلوها را قبل از غذا بخورید.
سبوس گندم 60 گرم، شکر سرخ 250 گرم، مغز بادام 40 گرم همه را نرم کوبیده مقداری از آن را به صورت حریره میل نمایید.
2 قاشق مرباخوری از یکی از داروهای اسفرزه، بارهنگ، تخم کتان و قدومه را در یک لیوان آب به مدت 1 ساعت خیسانده کمی شیرین کرده و میل فرمایید.
سبوس برنج یا گندم به میزان یک قاشق غذاخوری به غذاها اضافه نمایید.
تمرهندی 200 گرم، انجیر 200 گرم، آلوی خشک 250 گرم، شکر 250 گرم شده را پخته تا به صورت مربا درآید.
جو پوست کنده پخته با روغن بادام و شکر مصرف کنید.
استفاده از آب هویج، کاهو، اسفناج، انیسون، روغن کنجد و روغن زیتون غذایی به پیشگیری و درمان یبوست کمک می‌کند.
خورش آلو اسفناج.
خورش کرفس
زرده تخم مرغ نیم پز.
خاگینه با تره (این غذا به خصوص در کسانی که به دنبال یبوست دچار شقاق خونریزی دهنده مقعد شده‌اند، مفید است.)
مواد غذایی، میوه‌ها و سبزیجات تازه مانند آلو، زردآلو، گلابی، انجیر
استفاده از گوشت گوسفند و پرندگان (مرغ جوان، بلدرچین و کبک) به جای گوشت گاو و گوساله، آلو، زردآلو، گلابی، انجیر، مویز و انگور.

قوی ترین گیاه ضد یبوست فوری چیست؟

پسیلیوم یا اسفرزه یکی از قوی ترین گیاهان ضد یبوست محسوب می‌شود. این گیاه سرشار از فیبر است و در آب ایجاد موسیلاژ می‌کند. موسیلاژ سطح دانه‌های این گیاه آب زیادی را به خود جذب کرده و تا حدود 10 برابر حجم خود متورم می‌شوند. به این ترتیب اسفرزه به صورت یک ملین حجیم شونده عمل کرده و باعث افزایش حجم مدفوع و درمان یبوست می‌شود.

تخم کتان یا دانه کتان، یک راه حل قوی گیاهی برای مقابله با یبوست است. این ماده تقریباً مثل اسفرزه عمل می‌کند. به عبارتی کمک می‌کند که مدفوع حجم بگیرد و نرم شود تا بتواند راحت‌تر از روده دفع گردد. استفاده از تخم کتان به عنوان گیاه قوی ضد یبوست، بهتر است در قالب آسیاب نشده باشد (گرچه برای استفاده بیشتر از خواص این دانه، بهتر است به صورت «تازه آسیاب شده» استفاده شود). برای مصرف تخم کتان، 1 قاشق غذاخوری از آن را به مدت 12 ساعت در آب خیس کنید. در نتیجه این کار، یک نوشیدنی لعاب دار و ژل مانند به دست خواهید آورد. این نوشیدنی را میل کنید تا به رفع یبوست شما کمک کند.

سنا یکی از قدیمی‌ ترین گیاهان دارویی است که حتی به تنهایی، به عنوان یک داروی گیاهی برای یبوست مورد استفاده بوده است. گیاه سنا حاوی ترکیبی است که به آن گلیکوزید می‌ گویند. این ترکیب سیستم گوارش را تحریک می‌کند و خاصیت ملینی قوی دارد.

چای بابونه می‌تواند به مشکلات گوارشی خفیف مانند نفخ و یبوست گاه گاهی کمک کند. بابونه کبد را تحریک می‌کند تا صفرا بسازد (صفرا آور است) که به صورت غیر مستقیم به مقابله با یبوست کمک می‌کند. دمنوش بابونه همچنین یک دیورتیک است که آب بیشتری به سیستم گوارش اضافه می‌کند، بنابراین مدفوع نیز آب بیشتری دریافت کرده و نرم‌تر می‌شود. شما می‌توانید برای بهره‌مند شدن از خواص این گیاه، بعد از غذا، یک فنجان چای بابونه بنوشید.

ورزش های تاثیرگذار بر حرکت روده

در کلینیک پوست و موی دکتر پونه دورودی ، کلیه خدماتی مانند تزریق بوتاکس ، تزریق ژل و چربی و تمام خدمات زیبایی و جوانسازی به روز در دنیا و همچنین عوامل دیگری مانند اصلاح مزاج ، اصلاح سبک زندگی و کلیه امور طب ایرانی قابل انجام است .


آدرس : اصفهان، سه راه سیمین، جنب پمپ بنزین، مجتمع پاسارگاد، طبقه 1، واحد 7
تلفن : 37755446

نظرات کاربران درباره این مطلب :
برای متن پیام فقط از حروف فارسی استفاده کنید .
این فرم صرفا جهت دریافت نظرات ، پیشنهادات و انتقادات کاربران در مورد مطلب فوق میباشد .
به سوالات پزشکی در این بخش پاسخ داده نمیشود .
از ارسال پیام های تبلیغاتی در این بخش خودداری نمایید .
حداکثر طول مجاز برای متن پیام 500 کاراکتر است .
نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :
دکتر پونه دورودی